FORUM OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA Strona Główna FORUM OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA
ROK ZAŁ. 2006

www.stowarzyszeniebastion.com

FAQFAQ  SzukajSzukaj  UżytkownicyUżytkownicy  GrupyGrupy
RejestracjaRejestracja  ZalogujZaloguj  AlbumAlbum

Odpowiedz do tematu
Poprzedni temat :: Następny temat

Tagi tematu: grodzka, synagoga

Nowy Sącz - Synagoga Grodzka
Autor Wiadomość
JanPoszept 
starszy drużynowy



Dołączył: 17 Lip 2013
Posty: 241
Wysłany: Sob 26 Paź, 2013 14:16   Nowy Sącz - Synagoga Grodzka

Stara Synagoga, tzw, Grodzka przy ul. Berka Joselewicza 12 – usytuowana została w sąsiedztwie zamku królewskiego i Bramy Krakowskie, prowadzącej w kierunku Krakowa, na terenie dzielnicy Żydowskiej. Przywilej wystawienia synagogi nadał sądeckim Żydom 3 lutego 1699 r. starosta sądecki, Jerzy Pawła Lubomirski. Dokument ten mówił: „Wszem wobec i każdemu z osobna, komu o tym wiedzieć należy, donoszę do wiadomości. Ponieważ Żydzi w starostwie moim nowosądeckim mają prawa i przywileje od najjaśniejszych królów polskich nadane, także i konstytucjami na sejmach obwarowane i aprobowane, ażeby im te prawa, którymi się zaszczycają Chęciny i Chełm, mają bóżnice murowane sklepione, tudzież sławetni burmistrze, rajcy i wójt z ławnikami i cały magistrat nowosądecki wnosząc instancję za nimi, plac im pusty pomiędzy Pokwiczowskim i Pokowskim w ulicy Szpitalnej pozwolił, aby mogli sobie bóżnicę sklepioną wymurować, w której by nabożeństwa swoje odprawiali, pozwalam tedy, ażeby ta bóżnica prae iudicium żadnego od różnych osób nie miała i z tego placu podatków żadnych nie płacono”. Na rozpoczęcie budowy trzeba było jeszcze długo czekać, gdyż Rada Miejska Nowego Sącza nie chciała wydać stosownych zezwoleń.

Budynek wzniesiono ok. 1780 r. W literaturze przedmiotu często podaje się rok 1746, jednak badania wykazały, że data ta widniała na jednym z pulpitów synagogalnych i została zanotowana w 1889 r. podczas inwentaryzacji przeprowadzonej pod kierunkiem Władysława Łuszczkiewicza, a następnie wielokrotnie powtarzana[1.1]. Budynek wzniesiono na planie prostokąta 25 x 19 m o ścianach wysokich na 8 m. nakrywał go wysoki, łamany dach, zw. polskim. Sklepienie typu typy klasztornego wsparte było na czterech filarach. Barokowe wnętrze synagogi naszkicował w 1889 r. Stanisław Wyspiański (Muzeum Narodowe w Krakowie). Wnętrze synagogi stanowiły też przedsionek (pulisz) i sala sądowa na parterze oraz babiniec z osobnym wejściem. Po pożarze w 1894 r. synagogę wyremontowano, nadając jej cechy architektury z tego okresu, m.in. ryzalit nad wejściem głównym i wieżyczki.

Nowosądecka synagoga ucierpiała bardzo w czasie II wojny światowej. Pozbawiono ja wówczas niemal całego wystroju architektonicznego i zrabowano wyposażenie. Pełniła ona wówczas rolę magazynu mienia pożydowskiego. Do roku 1974, kiedy to gmina żydowska w Krakowie przekazała ją miastu Nowemu Sączowi, pełniła rolę magazynu towarów. Wówczas to postanowiono ją odrestaurować i przekazać Muzeum Okręgowemu, które przeznaczyło ją na galerię sztuki. Niezbędną dokumentację wykonał architekt Zygmunt Lewczuk, a prace budowlane przeprowadziła Nowosądecka Spółdzielnia Remontowo-Budowlana „Budimat”[1.2]. Dla celów muzealnych i wystawienniczych dobudowano antresolę, dawna sala modłów została nakryta kasetonowym drewnianym stropem o dziewięciu polach wsparty na zachowanych filarach, babiniec zaadoptowano na magazyn eksponatów muzealnych, głównie obrazów.

Obecnie dawna synagoga jest siedzibą oddziału Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu. Służy jako galeria sztuki dawnej i współczesnej artystów miejscowych oraz spoza regionu. Sala modlitw pełni też rolę sali koncertowej ze względu na doskonałą akustykę. Mieści się tutaj również stała ekspozycja na temat historii Żydów w Nowym Sączu pod tytułem „Byli wśród nas.”






szkic Wyspiańskiego: http://upload.wikimedia.o...a_Nowy_Sacz.jpg





http://www.sztetl.org.pl/...oselewicza-12-/






 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group

Kopiowanie wszelkich treści zawartych na forum bez zgody administracji i autorów tematów/postów zabronione!

Administracja forum nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy - są one własnością ich autorów.