FORUM OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA

[explorer]

Witam! Jestem tutaj nowy więc na początku chciałem się przywitać

Mam na imię Paweł, mam 24 lata. Podobnie jak chyba wszyscy tutaj interesuje mnie przeszłośœć



Nawiązując do tematu czy ktośœ z was słyszał o zamku, który znajdował się w Szarleju? Od paru osób słyszałem, że nad jeziorem mniej więcej na wprost grodziska w Ostrowie Krzyckim znajdują się jakieśœ jego pozostałośœci (cośœ w stylu piwnic, podziemi). Oczywiśœcie trzeba zacząć od tego, że nawet jeżeli cośœ takiego tam jest to nie wiadomo czy ma to cokolwiek wspólnego z zamkiem. Postanowiłem zgłębić temat i znalazłem artykuł w Magazynie Powszechnym z pierwszej połowy XIX wieku. Oto jego treśœć:



WIADOMOŒŚĆ O ZAMKU SZARLEJ W KUJAWACH NAD GOPŁEM LEŻĄCYM

przez Wincentego Hipolita Gawareckiego

„Wiele miast i zamków niegdy znakomitych, znikło powierzchni ziemi w Polsce, zaledwie ich śœlad pozostał w historyi. Obowiązkiem jest naszym zbierać o tych grodach pozostałe szczegóły czy to w pismach, czy też w ustach ludu, lub nakoniec, na miejscach gdzie istniały, aby je potomnym podać do wiadomośœci.

Zamek Szarlej leżał nad brzegiem Gopła, głośœnego jeziora w Polsce, właśœnie w tem miejscu, gdzie z tegoż jeziora wypływa Noteć; otoczony był dwona fossami wodą z jeziora wpuszczoną napełnionemi, a balami dębowymi wyłożonemi, których dotąd widoczne śœlady spostrzegać się dają. Most na łańcuchach zwodzony, dawał wstęp przez przekopy do warowni; mury grube otaczały ją, a wieże wysokie, ozdoby i obrony dodawały. Cały zaśœ zamek stał na wzniosłem wzgórzu, zapewne umyśœlnie usypanem ręką ludzką. Z jednej strony jezioro Gopło, z drugiej trzęsawiska, błota, czyniły go niedostępnym; a tak sztuka i natura przyłożyły się do jego umocnienia. Odległośœć jego od Kruśœwicy wynosiła w dawniejszych wiekach mil dwie, teraz zaśœ jest zmniejszona nieco, przez osuszenie błot i rozcieków wody z Gopła, z których powstała dziśœ obszerna łąka zwana Bachorza. Zamek ten był dziedziczny książąt kujawskich; w rozruchach za panowania w Polsce Ludwika zaszłych, był przez napastnika Władysława Białego zdobyty, i znowu królowi oddany. W roku 1378 Ludwik nadał go lennem prawem Władysławowi księciu Opolskiemu. Za panowania Kazimierza IV Jagiellończyka, czytam w rzędzie kasztelanów kujawskich, iż pisali się niektórzy w Szarleju; zatem wtenczas już Szarlej z dobrami okolicznemi stać się musiały własnośœcią prywatną; teraz należą do familii Kośœcieleckich.

Z zamku tego śœlad w wałach i przykopach pozostał. Przed kilkunastu latami, gdy usiłowano na pozostałym kopcu drzewka zasadzić, kopiąc ku temu doły, znaleźli strzały żelazne, nieznanego kalibru broń i inne wojenne starożytne ułamki. Dziśœ wieśœ Szarlej zdobi pałacyk z muru, i porządne zabudowania dworskie i wiejskie, sad owocowy.

Badacza oko spostrzega jeszcze śœlady mostu kamiennego przez Gopło do zamku niegdy szarlejskiego prowadzącego. Most ten z wielkim kosztem, niezwyczajną pracą był budowany, zwracając uwagę na głębią znaczną Gopła; drugi podobny temu most łączył zamek kruśœwicki z kępą wznoszącą się dotąd na Gople, zwaną Rzempowo. Dzieła olbrzymie, godne podziwienia niosą przekonanie, iż budowle i przedsiębrania w wiekach ubiegłych odznaczały się mocą, trwałośœcią, niepośœlednią sztuką, że tak powiem, niektóre z nich cudownośœcią!

Zamek Szarlej za pierwszego napadu Szwedów na kraj polski był jeszcze w stanie obrony, lecz przez tychże zdobyty, zburzony został, a następnie nienaprawiany, przez sam czas uległ zupełnej zagładzie, dziśœ tylko fundamenta z kamieni, i nieco cegły w ziemi pozostało.”

(CZASOPISMO MAGAZYN POWSZECHNY, WARSZAWA, 1839 R., STR. 379.)

[drFaustus]

Witaj.

Bardzo ciekawy materiał!

Byłeśœ zweryfikować info w terenie (te piwnice)?

[explorer]

Cieszę się. No właśœnie jeszcze nie. Jak tylko znajdę czas i pogoda na to pozwoli mam zamiar się tam wybrać. Na razie opieram się na tym co słyszałem. Przypominam sobie, że kiedyśœ znalazłem też w internecie parę zdjęć owych "piwnic". Wyglądało to ciekawie, niestety nie mogę ich zlokalizować Prawdopodobnie zostały usunięte. Były też tam zdjęcia grodziska po drugiej stronie jeziora i wszystko wyglądało autentycznie.

[explorer]

Znalazłem!

Niestety nie mogę wkleić linków więc tak. wpiszcie w Google "piwnice szarlej", kliknijcie u góry "Grafika" i 3 pierwsze zdjęcia Podane są nawet współrzędne geograficzne i faktycznie miejsce by się mniej więcej zgadzało

[drFaustus]

No proszę, toż to zdjęcia jednego z naszych forumowiczów

[Luter]

No ja je już widziałem W sensie zdjęcia i to dawno.

Opis pod jednym z nich:

"Tutaj stała śœredniowieczna budowla o charakterze mieszkalno-obronnym. W tej górce są piwnice, które oglądaliśœcie wcześœniej."



Czyli tzw Stołp



Pewnie na kształt tej: http://pl.wikipedia.org/w..._w_Sto%C5%82piu

[explorer]

No proszę czyli temat dogłębnie obadany

[Luter]

To tylko moja teoria, skoro miałaby to być wieża sama i na górce itd.



Jeśœli natomiast trzymać się tego przekazu z pierwszego postu to nie pozostaje nic jak dokładne badanie w terenie Weź jakiśœ pręt i ponakłówaj ziemię czy nie trafisz na zarys czegośœ większego

[amon]

A to moje zdjątka z 2009

[cryssmar]

A czy może ten "krąg" ma cośœ wspólnego z owym zamkiem? Kanał Notecki w Szarleju:

http://img829.imageshack.us/i/beztytuupgx.jpg/

[Luter]

Powiem tak, od zawsze byłem przekonany, że jest to grodzisko. Jednak według googlemaps grodzisko jest ciut wyżej, gdybyśœ większą skalę wstawił widać by było 2 okręgi, jeden który pokazujesz, a jeden z "wjazdem".



Mimo wszystko jednak trzyma się wersji, że to grodzisko podobne do tego w Mietlicy.





"Szczególnie intensywne osadnictwo było wokół Gopła w okresie trwania kultury łużyckiej od schyłku epoki brązu, a głównie z okresów Hallstatt C (700-550) i Halstatt D (550-400 lat p.n.e.). Ludnośœć tutejsza miała swoje osiedla na wyspach Gopła. Dwie osady z owego okresu odkryto m. in. na obu wyspach – Ostrowie Rzępowskim i Zamkowym, który obecnie tworzą Półwysep Rzępowski. Chaty w tym miejscu posiadały kształt czworoboków o wymiarach 3 metry na 3,5 metra, były zbudowane z drewna sosnowego, dębowego, grabowego, olchowego, wiązowego, topolowego. Szerokośœć ulic wynosiła 2,5 m. Trzecia leżała na wyspie oddalonej o 500 m na południe od Ostrowa Rzępowskiego. Czwarta mieśœciła się na wyspie Szarlej, oddalonej około 4 km w kierunku pólnocnym od Wyspy Zamkowej. Wszystkie te osady posiadały prawdopodobnie charakter obronny. "



"W grudniu 1370 r. przybyło do Dijon poselstwo możnych wielkopolskich, którzy zaprosili Władysława do powrotu na Kujawy i zgłoszenia swojej kandydatury do tronu po śœmierci Kazimierza Wielkiego (5 listopada 1370 r.). Mimo braku dyspensy papieskiej 9 listopada 1373 r. pojawił się w Inowrocławiu, gdzie bez trudu opanował miasto i zamek. Następnie z pomocą tamtejszego mieszczaństwa zdobył Gniewkowo, Złotorię i Szarlej nad Gopłem."



"Witamy na stronie Księstwa Gniewkowskiego - jednej z prowincji Królestwa Polskiego... Obejmuje ono dwie kasztelanie: gniewkowską na lewym i słońską na prawym brzegu Wisły, a głównymi grodami tej dzielnicy są: Gniewkowo, Szarlej i Złotoria. "



"Ostrowo Krzyckie – opustoszała wieśœ (dawny PGR), zlokalizowana na półwyspie, otoczona wodami jeziora Szarlej i rzeki Noteci. Na terenie półwyspu znajduje się poligon wojskowy. Na południowej cz궜ci półwyspu jest prastare grodzisko – z udokumentowanymi dziejami sięgającymi okresu śœredniowiecza. W lokalnej tradycji miejsce to nazywane jest też „okopami szwedzkimi”. Nazwa ta ma być związana z czasami „potopu szwedzkiego” (niesłusznie)."



"Roku 1373-go, w sam dzień Narodzenia Najśœwiętszej Panny Maryi [1], Władysław Biały, książę gniewkowski, pokryjomu przybył do Gniezna, i tam w domu burmistrza [2] Hanka, niepoznany, był goszczony; tam zjadłszy śœniadanie, gdy został przez gospodarza poznany i obdarowany sokołem, niezwłocznie ustąpił i nazajutrz przybył do Włodzisławia, gdzie samoczwart, bez żadnej przeszkody wszedł do zamku, i, zwoławszy mieszczan, przyjął od nich hołd wiernośœci; następnie, pozostawiwszy w zamku straż, śœpiesznie udał się do Gniewkowa. Opanowawszy również i ten zamek, poszedł dalej do pewnej wsi, należącej do Romlika, i tego Romlika, przełożonego zamku Złotoryi, wziął do niewoli, żądając, aby mu zamek Złotoryę wydał. Kiedy zaśœ do Złotoryi podszedł, mieszkańcy zamku, widząc księcia i zważywszy, że w razie oporu, gotów jest śœciąć ich przełożonego, niezwłocznie mu zamek oddali. Tym sposobem książę Władysław jednego dnia bez użycia broni zdobył Włodzisław, Gniewków i Złotoryę. Na drugi dzień rano, w sobotę [3], zgromadziwszy pewną cz궜ć Włodzisławian i Gniewkowian, podstąpił śœpiesznie pod niedostępny zamek Szarlej. Mieszkańcy jego tego dnia jako tako jeszcze się bronili, lecz nazajutrz rano, w dzień niedzielny, wydali mu zamek. Tak więc w piątek, sobotę i niedzielę książę Władysław otrzymał z czołobitnośœcią miasta i zamki Włodzisław, Gniewków, Złotoryę i Szarlej, bez żadnej w swoich ludziach straty, wyjąwszy jednego tylko, imieniem Twoch, którego mieszkańcy w samej bramie zamkowej zabili, gdy poprzedzając księcia chciał wejśœć do zamku Szarleja.

Kiedy się o tem wszystkiem dowiedział Sędziwój z Szubina, (wielko-)polski oraz tych zamków i miast starosta, jęknął z boleśœci i ogromnie zaniepokojony tak haniebną stratą tylu zamków, po naradzie ze swoją szlachtą, rozesłał gońców i zebrał dosyć duże wojsko, z którem naprzód obiegł miasto Włodzisław. Król zaśœ węgierski i polski Ludwik nakazał wszystkiej szlachcie (Wielko)-polski, Kujaw i innych ziem, aby, pod utratą czci i mienia, wspomnianemu Sędziwojowi potrzebną pomoc dla zdobycia pomienionych zamków dali; z tego powodu wielu Kujawian, którzy już przeszli na stronę księcia, opuśœciło go, usłyszawszy taki wyrok i polecenie królewskie. Widząc to wspomniany książę i nie będąc w stanie oprzeć się potędze królewskiej, a nadto przez niektórych niejako oszukany, zamyśœlił zdać się na łaskę króla, co też i uczynił. Albowiem gdy Włodzisławianie, przez wojsko królewskie bardzo trapieni, od księcia żadnej pomocy nie spodziewając się, zdali się na łaskę króla pana i w ręce pana Sędziwoja hołd złożyli, więc i książę Władysław, przez niektórych oszukany, pomimo że miał w zamkach Szarleju i Złotoryi dostateczną ilośœć ludzi i żywnośœci, tak iż rok cały i dłużej mógłby się skutecznie przeciwnikom opierać, owe zamki, prawie niezdobyte, Sędziwojowi na łaskę króla pana ze wszystkiemi narzędziami (obronnemi) [4] oddał [5]. Nie uzyskawszy jednak od króla pana żadnej łaski, dotknięty wielkim niedostatkiem, prawie rok cały w zamku Drdzeń [6]"



"Wieśœ położona jest na północ od Kruszwicy. Po raz pierwszy wzmiankowana była w drugiej połowie XIII w. jako gród Zagople, z którego później rozwinęła się wieśœ zwana Szarlej. W latach 1353-1363 właśœcicielem grodu był książę Władysław Biały. W późniejszych latach wieśœ wielokrotnie zmieniała właśœcicieli, którymi byli, m.in.: kasztelan inowrocławski Mikołaj Szarlejski ze ŒŚciborza, Stanisław Marzeniec, rodzina Niemojewskich. W okresie baroku został najprawdopodobniej zniszczony zamek obronny. W 1759 r. w Szarleju urodził się poeta i powstaniec kośœciuszkowski Jakub Jasiński. Od pierwszej połowy XIX w. do II wojny śœwiatowej wieśœ była w posiadaniu rodziny Szarlejskich." ps. znów Jakub Jasiński ... wszyscy na Kujawach do niego się przyznają, a to przecież rodowity mieszkaniec Pyzdr



"km 61,30 - Wpływamy na Jezioro Szarlej - szorujemy po dnie, bardo niski stan wody za nami wypływają bąble metanu i siarkowodoru niesamowity smród, co chwila sprawdzamy czy silnik ma chłodzenie. Jezioro Szalej do dziśœ się nie może odnowić po czasach, gdy z pobliskiego PGR spuszczano do niego ogromne ilośœci gnojówki. Jezioro Szalej, często zwane Małym Gopłem, jest akwenem rynnowym o stosunku długośœci do szerokośœci 9:1. Płytkie, zamulone i brudne, brzegi ma luźno zadrzewione, a pobrzeża podmokle, porośœnięte szuwarami. Na prawym brzegu w cz궜ci południowej leży stara wieśœ Szarlej. Pochodzenie jej datuje się na ok. 4000 lat temu.



Naprzeciw niej, na lewym brzegu, znajduje się okrągła budowla ziemna o śœrednicy 150m (grodzisko prasłowiańskie), zwana Szwedzkim Okopem. Nad brzegami południowego krańca jeziora znajdują się także pozostałośœci po innym wczesnośœredniowiecznym grodzisku. ŒŚrodkowa cześœć jeziora to poligon ćwiczebny dla istniejącej tu od czasów pruskich jednostki wojskowej. Kilkadziesiąt lat temu wojsko wybudowało w poprzek jeziora dwa drewniane mosty. Dotychczas istnieją w wodzie pozostałośœci po nich w postaci rzędów pali wystających cz궜ciowo nad wodę. Pod woda, w pobliżu mostów, można trafić na zatopione niebezpieczne dla jachtu szczątki. Dla pewnośœci po jeziorze Szarej należy pływać w osi lustra wody. Względnie wygodnym miejscem do podejśœcia do brzegu są resztki umocnienia brzegowego parku należącego do dworu w Łojewie - miejscu urodzenia pisarza Stanisława Przybyszewskiego. Obecnie w bardzo złym stanie. Około 200m za parkiem piaszczysty pas przybrzeżny zwany przez mieszkańców Łojewą plażą (nie polecamy)."

[explorer]

Luter ale ten drugi okrąg, o którym mówisz to chyba nie jest w ogóle wzniesienie. Google Earth nie pokazuje tam żadnej różnicy wysokośœci, a w tym niżej tak

Czy ten wyżej to nie jest jakiśœ "twór" stworzony przez wojskowych?

[amon]

Cryssmar, to, co wstawiłeśœ wyżej, to jest grodzisko. O ile pamiętam z wizyty tamże, to dokładnie taka była lokalizacja. Zresztą porównaj to ze zdjęciami z mojego bloga - wszystko się zgadza.

Z kolei po drugiej stronie wielkiej wody - na załączonej przez Ciebie fotce - dokładnie w prawym dolnym rogu (tam, gdzie są krzaki) zaczyna się górka, w której są przedmiotowe piwnice.

[drFaustus]

Cryssmar, jakieśœ rozpoznanie w terenie dokonane?

[cryssmar]

Nie, póki co nie. Troszkę przeszkadza podmokły teren po zalewach i strach przed "życzliwymi", w końcu to chyba prywatna ziemia i najpierw musiałbym załatwić zezwolenia gospodarzy.

[MArcinGM]

Zarówno grodzisko jak i szczątki zamku są na zamkniętym terenie wojskowym a konkretnie jest to poligon. Wszystko ogrodzone płotem i powywieszane tabliczki ,że przebywanie na tereni grozi śœmiercią.

Ostatni będąć w Kruszwicy archeolog z którym rozmawiałem wspominał o tunelu pod Gopłem który łączył zamek Kruszwicki, Kolegiatę i zamek w Szarleju. Cała konstrukcjia była z drewna dlatego cieżko jest ją zlokalizować.

[cryssmar]

Poligon? To lipa.

[MArcinGM]

Można co najwyżej podjechać pod brame poligonu ,chyba że ktośœ ma jakaśœ łódź Wydaje mi się że jest to stanowisko archeologiczne i mam nadzieje ,że nie strzelaja z armat w tym miejsu.

Z jednej strony to dobrze bo ludzie nie łażą i nie zaśœmiecaja.

[explorer]

O grodzisku wiedziałem, że jest niedostępne, ale myśœlałem, że do ruin zamku jednak można się dostać. W końcu to jest po drugiej stronie jeziora. No ale cóż... Wielka szkoda

[amon]

Karol Kopeć w swoim przewodniku po Inowrocławiu w roku 1933 pisze (pisownia oryginalna):

"W pierwszych wielkach po Chr. rozpoczynają się na ziemię kujawską najazdy coraz to innych plemion germańskich. Najazdy ich trwają lat kilkaset. Ludnośœć broni się zaciekle przed wrogami i w tym celu wznosi cały szereg ziemnych warowni (t. z. wałów szwedzkich) które podziśœdzień można zobaczyć w Szarleju, Wielkiej Kołudzie, Lisewie Kośœcielnem, Kośœcielcu, Gniewkowie i Kruszy Zamkowej."

Nigdy nie interesowałem się tym, czy takie obiekty ziemne prztrwały do dzisiaj, a jeśœli tak, to w jakiej formie. Może warto to sprwdzić? O ile Szarlej mam sfotografowany dośœć dokładnie, to reszta obiektów jest dla mnie zupełnie nieznana.

Poniżej zamieszczam też fotkę zamieszczoną w cytowanym wyżej przewodniku oraz https://picasaweb.google.com/amonowicz/Grodzisko?feat=directlink do mojej galerii z Szarleja (obie lokalizacje - piwnice i teren zamknięty poligonu).

[Krawiec]

[cryssmar]

Czasem nie ten sam archeolog, co wyznaje teorie o podziemnym połączeniu, które miało łączyć strzeleńskie wzgórze klasztorne z oddalonym o 10km klasztorem w Markowicach?

[Luter]

Co do postu Amona udało mi się "satelitarnie" ustalić:



- Gniewkowo -> chodzi o Ostrowo koło Wierzchosławic - wał widoczny, 2m wysokośœci



- Kołuda Wielka -> chyba najlepiej zachowana z wymienianych - ciężki teren - gdy wpiszemy w googlu "okopy szwedzkie Kołuda Wielka" to wyskoczą zdjęcia z oddali.



Krusza Zamkowa -> zlokalizowane miejsce, obecnie stoi na tym miejscu jakiśœ budynek, możliwe że nie zachowało się nic lub prawie nic.



Szarlej -> Ostrowo Krzyckie - o którym po cz궜ci tu mowa - najlepiej zachowany.



Kośœcielec -> teren parku, obecnie chyba prywatny, bez wizji lokalne ciężko stwierdzić stan, jednakże kształt widoczny z satelity



Nie udało mi się zlokalizować następujących grodzisk:

Lisewo Kośœcielne, Liszkowo, Borkowo.

[drFaustus]

Ładny i ciekawy temat warty wyodrębnienia jako oddzielny - Kujawskie Grodziska?

Jakaśœ ikonografia uzupełniająca temat będzie

[filolo]

Grodzisko(okop szwedzki) znajduje się też w Kamieńcu, wieśœ leży na granicy Kujaw i Wielkopolski jest dosyć dobrze zachowany i trudno dostepny jedynym sposobem dotarcia tam jest przepłyniecie łodką na drugą strone jeziora, postaram sie wrzucić w najblizszym czasie jakies fotki, powiecie co o tym sadzicie, czesto tam wpadam, opowiedział mi o tym miejscu dziadek, popłynałem sprawdzić. widać wały o wys ok 2 m, rozciagajace sie na około 200m od strony jeziora, teren pokrywają wielkie bagna i moczary latem i wiosna teren jest prakrycznie niedostepny, najlepiej wybrać się tam jezienią i zimą, okop to ostoja zwierząt spotykam tam stada saren , dzików jeleni, zające borsuki dosłownie wszystko nawet żurawie choć to chyba rzadko spotykane w tych terenach. Niebawem wrzuce foty

[drFaustus]

Jesteśœmy jak najbardziej za!

Nie znam miejsca, z przyjemnośœcią obejrzę.

Jakaśœ historia tego miejsca jest bliżej znana?

[Raisa]

Też jestem ciekawa fotek z tego miejsca.

[filolo]

By http://profile.imageshack.us/user/filolo1990 at 2012-01-29

[filolo]

http://imageshack.us/homepage/?user=filolo1990 tu jest reszta fotek powiedzcie co sadzicie o tym miejscu !

[MArcinGM]

[drFaustus]

A link?

[MArcinGM]

Bo takie macie forum ,że jak ktośœ pisze 3 post to nie może linków wklejać



to ten link: http://www.panoramio.com/...9Bredniowieczne

[Sambor]

Godna polecenia jest strona FB zajmująca się tematyką miejsc, o których piszecie powyżej. To strona projektu edukacyjnego Terra Incognita - wokół inowrocławskich grodzisk. Zorganizowano nawet konferencję naukową, wydano książkę o tych grodziskach, zrobiono zdjęcia lotnicze, itp. Jest tam też link do reportażu TVP o grodzisku w Borkowie. Szykują się też poważniejsze przedsięwzięcia za dotacje unijne.

Ponieważ nie mogę podać linku - proponuję wpisać na FB - Terra Incognita - projekt edukacyjny

[Raisa]

Sambor

[drFaustus]

Sambor, postaraj się napisać ze trzy posty to opcja dodawania linku wejdzie z automatu.

Facebooka nie uznaję (więc nie zajrzę )

[fire.88]

Widzę że rozmowa poszła w stronę grodzisk z okolic Inowrocławia, szkoda że cztery lata temu nie byłem jednym z zainteresowanych okoliczną historią . Kilka dni temu odwiedziłem ruiny w Szarleju więc odświeżam temat zdjęciami.

[Raisa]

Fotki może masz fotki dworku

[drFaustus]

Kawał interesującej wycieczki
Super, że są foty, zwłaszcza że po tych sprzed lat niewiele na forum zostało (albo wcięło, albo autorzy sami usunęli...).
Spieszmy się focić, obiekty tak szybko niszczeją...
Okaże się niedługo, że już "po obiekcie"
Swoją drogą, aż dziw bierze, że tak niewiele o tym miejscu wiadomo!?

[fire.88]

Niestety, ale dworek pominąłem. Od parku brzydko odgrodzony, a z drugiej strony teren prywatny.

[drFaustus]

Pochwalę się - w końcu dotarłem do tego miejsca
Będą (są, ale nie obrobione) foty, będzie dworek...
Cierpliwości

[drFaustus]

Wstawiając zdjęcia, nasuwa mi się taka refleksja...
Aktualnie trwają prace rozbiórkowe Pomnika Wdzięczności w Inowrocławiu (o którym piszemy na naszym forum tutaj: -> Pomnik Wdzięczności w Inowrocławiu.
Ile to kosztowało? Doczytajcie na lokalnych portalach... A gdyby tak te pieniądze przeznaczyć na jakiś szczytniejszy cel, jak np. prace badawcze na tym terenie?
No cóż... Tyle, co sobie popiszemy...
Zapraszam do zdjęć