FORUM OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA

[JanPoszept]

Wieś Czorsztyn (dawny niem. Czornsteyn 1395, Schorstein 1777 kamień gniewu), lokowana była na początku XIII wieku podobnie jak pobliski Grywałd, Dursztyn, Frydman, Falsztyn, Rychwałd i inne przez osadników niemieckich sprowadzanych przez króla węgierskiego Andrzeja II.

W roku 1246 właścicielem zamku w Czorsztynie był Piotr Wydżga, szlachcic ziemi krakowskiej herbu Janina, następnie krzyżowiec, był on również właścicielem zamku Rytra, Łącka oraz zamku Lemiasz.








w XIII wieku na wysokim skalnym wzgórzu nad Dunajcem istniała drewniano-ziemna strażnica, w której Bolesław Wstydliwy z żoną Kingą znalazł schronienie uciekając przed najazdem tatarskim. Na przełomie XIII i XIV wieku w północnej części założenia wzniesiono na skale wolno stojącą okrągłą wieżę, a niedługo potem, prawdopodobnie za czasów Kazimierza Wielkiego, otoczono szczyt wzgórza kamiennym murem o grubości ponad 2 metry. Założenie podzielone zostało na zamek górny i średni biegnącym w poprzek dziedzińca murem. Wieża znalazła się w obrębie zamku średniego, a na zamku górnym wzniesiono wzdłuż zachodniej części muru obwodowego budynek mieszkalny. We wschodnim murze zamku średniego przy wieży zlokalizowano bramę wjazdową. Zamek stanowił wtedy własność królewską i racji swego przygranicznego położenia należał
do szeregu zamków chroniących państwo od południa. Mieściło się tu starostwo. Kilkakrotnie w ciągu istnienia zamek był niszczony podczas najazdów i oblężeń.








Zamek składa się z trzech części: zamku dolnego, średniego i górnego a całość tworzy o tzw. trwała ruinę. Leżący po stronie wschodniej zamek dolny jest najsłabiej zachowany i nie był jeszcze badany. W narożu płd.-wsch. murów obwodowych stała tu baszta i być może znajdowała się studnia oraz zabudowa mieszkalna dla służby. Droga do zamku średniego prowadziła przez potężną wieżę Baranowskiego (nazwa od starosty, który ją wybudował). Ta czworoboczna budowla posiadała 4 kondygnacje, była przystosowana do użycia artylerii i zastąpiła dawny budynek bramny w XVII wieku. Można w niej zauważyć relikty zapadni z XV wieku. Zamek średni pełnił funkcje gospodarcze.
Mieściły się tu m.in. piekarnia i kuchnia. Oba te pomieszczenia powstały na fundamentach pierwotnej baszty-stołpu - najstarszego elementu zamku (dziś zachowana szczątkowo w niewysokich murach). Jej średnica dochodziła do 10 m a grubość murów do 3 m. Obecnie w kuchni prezentowana jest historia zamku.








Do zamku górnego przechodzi się barokową klatką schodową. Mamy tu dwie sklepione komnaty - tzw. piwnica z wystawioną kamieniarką budowlaną z XVII wieku oraz tzw. strzelnica gdzie funkcjonuje sklepik z pamiątkami i minerałami. Przy dziedzińcu widać 6-metrowy otwór wykuty w skale będący cysterną na wodę deszczową. Poza tym także tutaj mieściła się kuchnia. Piętro zamku górnego to taras widokowy, rozciąga sie stąd piękny widok na Dunajec, Niedzicę, Pieniny Spiskie i Tatry. Kiedyś znajdowała się tu kaplica oraz część mieszkalna. Budynki te zwieńczone były rensansową attyką a mur tarczowy od wschodu (XIV wiek) posiadał ganek strażniczy. Warto wspomnieć jeszcze o łuku widocznym od strony jeziora. Nie jest on jak się wydaje dawną bramą do zamku górnego lecz sklepieniem założonym dla posadowienia zawnętrznego muru w miejscu gdzie skała zawierała naturalny ubytek.








"[...]przeciwko nam i ojczyźnie jako instrumentum Chmielnickiego niemałą część chłopstwa w nowotraskim i czorsztyńskim pobuntowawszy zamek czorsztyński zbrodniczym przedsięwzięciem opanował"

uniwersał króla Jana Kazimierza o buncie Napierskiego
do urzędników woj. krakowskiego z dnia 26.06.1651


Sprawa opanowania zamku przez zbuntowanych górali do dziś intryguje i wywołuje emocje, głównie za sprawą tajemniczego przywódcy buntu Aleksandra Kostki Napierskiego. Jest to nazwisko umowne, ponieważ nikt tak naprawdę nie wie jak nazywał się ów człowiek, a historykom do dzisiaj udało się poznać ledwie kilkadziesiąt dni z jego życia.
Przed buntem podpisywał się Aleksander Leon ze Sztemberku Napierski, w czasie buntu używał już nazwiska Aleksander Leo ze Sztemberku Kostka herbu Dąbrowa. Na torturach wyznał że jest nieślubnym dzieckiem króla Władysława IV, a gdy mu to w niczym nie pomogło, ostateczna jego wersja brzmiała, że nazywa się Wojciech Stanisław Bzowski i był nowicjuszem u jezuitów. Historycy potwierdzili, że rzeczywiście taka osoba była w nowicjacie juzuickim w Krakowie, ale nie ma pewności czy Napierski, Kostka i Bzowski to jedna i ta sama osoba. Wykluczono pochodzenie od szanowanej rodziny Kostków ze Sztemberku, jednak herbarz Uruskiego podaje, iż jedna z bocznych gałęzi tego rodu nosi nazwisko Napierscy i obie rodziny pieczetują się tym samym herbem Dąbrowa. Badający sprawę historyk A. Kersten dowodzi, iż prawdziwe nazwisko to Napierski, a Kostka przywłaszczył w celu dodania sobie splendoru i powagi przy posługiwaniu się sfałszowanymi dokumentami królewskimi. Natomiast nazwisko Bzowski zostało mu narzucone siłą na torturach, aby zatrzeć niekorzystne dla władcy zeznania o królewskim pochodzeniu buntownika.
cd :http://zamki.res.pl/czorsztyn.htm

[drFaustus]

Z dużym zainteresowaniem przeczytałem i obejrzałem Twój materiał!
Dotąd nie dane mi było wdepnąć w progi tego zamczyska, a kilkakrotnie w okolicy bywałem.
Raz nawet po jego stronie zalewu, ale wciąż tylko w "kontakcie wzrokowym".
Dzięki za wstawkę!

[Raisa]

Byłam w zamku w Czorsztynie i na zamku po drugiej stronie tego pięknego ale sztucznego zalewu w Niedzicy. zamkiem w Czorsztynie jego odbudową jestem mile zaskoczona. Jak mniemam złożyłam swoją wizytę zbyt wcześnie. Okolica widokowo bajeczna. Jan super foty

[jacekwoj3]

Byłem 2000r jeszcze wtedy trwał remont . Jedno co mi się nie podoba to ta czerwona betonowa kostka bez sensu .....

[HiCube]

Byłem tam kiedyś kiedyś. Fotek nie mam, dzieciak mały byłem i nie to mi było w głowie
Fotki super