Wysłany: Śro 02 Wrz, 2009 09:21 Fort XV Borek - Pierścien zewnetrzny
Drugim opisanym przeze mnie fortem głównym pierścienia zewnętrznego jest fort XV Borek. Tu chciałbym uprzedzić ,ze tekst jest mojego autorstwa napisany w oparciu o materiały Tomka Idzikowskiego (Wisiel) i nie chciałbym żeby był skopiowany i publikowany na innym forum bez mojej zgody.
Fort Borek jest jednym z fortów głównych twierdzy Przemyśl (fort pancerny ). Budowę obiektu rozpoczęto w 1883 roku i tu jako ciekawostkę należy dodać ze pierwotne dzieło obronne powstało ok. 200m na południowy zachód od późniejszej lokalizacji fortu. W latach 1897-1900 podczas budowy nowego fortu dzieło to zostało zniwelowane, a na jego miejscu korzystając z pozostawionych umocnień wybudowano baterię sprzężoną z fortem. Nowe dzieło założono na rzucie redanu .Całość obiektu była otoczona suchą fosą. W centrum fortu znajdował się korpus kazamatowy: dwukondygnacyjny w części koszarowej, a w części schronowej jednokondygnacyjny. Na osi fortu znajdowała się wieża obserwacyjna kierująca ogniem baterii pancernej znajdującej się na styku czoła i lewego barku. W lewy bark wbudowano tradytor wraz ze stanowiskiem obserwacyjnym. Szyja fortu broniona była z basteji wjazdowej z bramą wzmocnioną sponsonem. Zaopatrzenie w wodę zapewniała studnia znajdująca się w koszarach fortu, przy wejściu do poterny osiowej. Korpus kazamatowy, koszarowy fortu posiadał ceglane ściany, a strop był stalbetonowy. W koszarowcu znajdowały się kazamaty, które mieściły ok. 90 żołnierzy 3 oficerów i komendanta. W bloku koszarowym znajdowały się: kuchnia, magazyn żywności, wartownia, centrala telefoniczna dwa schrony pogotowia, komunikację między parterem a piętrem zapewniała klatka schodowa, w budynku osiowym połączonym z korpusem kazamatowym znajdował się magazyn amunicji artyleryjskiej, lokal opatrunkowy i wieża obserwacyjna, będąca jednocześnie centrum łączności obiektu. Obserwator w wieży przekazywał rozkazy komendanta do stanowisk bojowych za pomocą rur głosowych. Ponadto poterna osiowa służyła jako schron dla piechoty, a schrony pogotowia w koszarowcu w prawym skrzydle dla obsady otwartego stanowiska artyleryjskiego, zaś w lewym dla obsady tradytora. Bateria pancerna posiadała własny schron pogotowia. Dwuizbowy tradytor wybudowano w lewym barku fortu, był to najmniejszy tradytor w twierdzy, nie zastosowano w nim pancerzy. W tradytorze nie było nawet magazynu z amunicją jak również schronu pogotowia przez co obniżono koszty jego wybudowania .W skład uzbrojenia obiektu wchodziło : 2 armaty 8 cm wz1894 w dwóch wieżach pancernych ,2 armaty wz1894 w tradytorze ,4 armaty 8 cm wz1894 w kaponierach. Wymiary fortu 140m x 100m.
Fort XV Borek czasie oblężeń znalazł się rejonie najcięższych walk. Jego artyleria wspomagała fort XIV oraz forty Grupy Siedliskiej. ,a w drugim oblężeniu wspomagał ogniem swoich armat ostatni wypad z twierdzy .
Fort Borek jest najmniejszym fortem głównym w twierdzy Przemyśl. Po wysadzeniu przez załogę 22 marca 1915r fort popadał w ruinę na jego terenie znajdowało się dzikie wysypisko śmieci, w koszarach saperzy wysadzali niewypały, a miejscowa ludność rabowała z obiektu wszystko co mogło być przydatne w gospodarstwie ( np: wycięte dwuteowniki międzystropu w budynku koszar wykorzystane zostały do budowy domu w pobliskiej wiosce, a za pancerną okiennicę zrabowaną z fortu mieszkanka Siedlisk chce 5 tys. złotych ). Dewastacja obiektu trwała do 2005 roku kiedy to fort został wydzierżawiony przez 3 Historyczny Galicyjski Pułk Artylerii Fortecznej im. Księcia Franza Kinskyego. W ciągu kilku lat wygląd obiektu jak i działki fortecznej zmienił się nie do poznania. Zlikwidowano śmietnisko wycięto dziką roślinność, oczyszczono koszary, odsłonięto tradytor, odkopano wybieżnię z koszar, zrekonstruowano bramę wjazdową i baterię sprzężoną z fortem.. zrekonstruowano kopułę kierowania ogniem w tradytorze ., a także przewieziono kopułę pancerną która ma zostać zamontowana w obiekcie. Docelowo w forcie ma mieścic się muzeum twierdzy .Obecnie wejście na teren obiektu w weekendy jest płatne 2 zł a dla chcących dodatkowo wspomóc rewitalizacje obiektu istnieje możliwość nabycia cegiełek w kwocie 10 zł .Kilku członków forum miało okazje nocować na tym obiekcie, .Zapraszam do fotek:
W najbliższym czasie postaram się wkleić parę fotek archiwalnych.
Dobrze, ze zastrzegłeś o kopiowaniu tekstu, bo mamy tu jednego "trolla", który to robi notorycznie. Wchodzi tylko po to żeby rąbnąć jakiś temat.
Dużo pracy zostało włożone w to żeby uporządkować teren. Fotki super i junior na nich jak zwykle. Oj rośnie nam nowe pokolenie maniaków fortyfikacji. A wracają do tematu rabunku, to baba ma tupet, dziadek lub ojciec przytargał (ukradł) z fortu, a tej się kasy zachciewa.
Nie wiem czy juz pisałem ,okiennica została odkupiona za kwote 5tys zł i posłuży za wzór do replik panceryuch okiennic ,ktore maja być zamontowane w koszarowcu (koszt jednej repliki 2800 zł):-D Wracajac do grabienia obiektu opisze sposób w jaki miejscowa ludność kruszyła beton na stropach:najpierw palono ognisko ,a potem polewano rozgrzany strop wodą.Wspomnę jeszcze ze potrafiono nawet skuć tynk w koszarowcu
A teraz kilka fotek archiwalnych obiektu ,zdjecia pochodzą ze zbiorów Tomasza Idzikowskiego (ps .Wisiel):
brama wjazdowa do fortu pod koniec lat 90 ubiegłego wieku,zdjecia tego nie ukazuja ale teren przed brama był tak zarośniety dziką roslinnością,że sam bywajac w owym czasie bardzo czesto na forcie wchodzac w krzaki miłem problem z trafieniem do bramy,zazwyczaj wychodziłem na wale
wygląd koszarowca:
bateria po wysadzeniu stan najprawdopodobniej na rok 1915
i próba rekonstrukcjii baterii
próba rekonstrukcjii fortu z lotu ptaka
myśle,ze porównując zdjęcia z lat 90 i obecne można sobie zobaczyć ile pracy zostalo zrobionej
ta akurat nie została tylko iodnowiona,w całym koszarowcu jest jeszcze jedna oryginalna,reszta do dorobienia .Jak znajdę fotkę jak wygladała przed renowacją to zamieszczę dla porównania.
Zmiany widoczne gołym okiem od mojej wizyty w porze letniej. Brawo tak trzymać. Gratulacje również z bardzo dobrego oznakowania dojazdu. Niestety to u nas rzadkość.
Tak ,prace na forcioe trwają.W przyszłym roku w planie jest odkopanie, i zabezpieczenie przed wilgocią stropu koszarowca. . Oprócz tego fort moze liczyć na duze wsparcie finansowe (dotację) z Unii Europejskiej.
Z lotniska położonego niedaleko fortu „Borek „ w dniach 18- 23 sierpnia 1920r podczas wojny Polsko- Bolszewickiej startowali polscy i amerykańscy lotnicy z 7 Eskadry im Tadeusza Kościuszki. W związku z upamiętnieniem tamtych dni na forcie dzisiaj tj 16maja 2010 odsłonięto tablicę ku czci lotników. W uroczystości udział wzięło miedzy innymi trzech amerykańskich astronautów. Tak więc i fort „Borek” miał krotki epizod w wojnie w 1920r .
Kilka fotek z uroczystości odsłonięcia pamiątkowej tablicy :
Na forcie obecnie trwają prace polegające na zabezpieczeniu stropu koszarowca przed wilgocią . niestety deszczowa aura opóźnia prace . Ze stropu zdjęto ziemię i prace stanęły ponieważ deszcze uniemożliwiają wyschniecie stropu przed smołowaniem . Kilka fotek stropu po zdjęciu ziemi:
Jacku, ja mam pytanie - jaką technikę zastosowano przy zdejmowaniu ziemi z koszarowca (ręcznie, mechanicznie, jeśli to drugie to czym, może jakieś wskazówki ułatwiające pracę). Być może czeka nas to w niedalekiej przyszłości na mniejszą skalę (schron), wszelkie wzkazówki zatem mile widziane.
Tak poza tym jestem pod ogromnym wrażeniem postępów prac. Jak widać, nawet mocno zaniedbany obiekt można rewitalizować. Potrzeba tylko ludzi, zapału, czasu no i nie da się ukryć, pieniędzy.
Ziemie z koszarowca zdjęto ręcznie za pomocą rydli i łopat. Koszt zabezpieczenia stropu w tym przypadku to ok 15tys zl.Kwotę udało sie zebrać dzięki pomocy Firmy Unilewer Polska -która to przeprowadziła akcje na sklepach w Przemyślu i jakiś procent (nie pamietam jaki) ze sprzedaźy swoich produktów przeznaczyła na pomoc w ratowaniu tego zabytku,chwała im za to.
Nie możesz pisać nowych tematów Nie możesz odpowiadać w tematach Nie możesz zmieniać swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz głosować w ankietach
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Rejestracja
Zaloguj
Album
.Zapraszam do fotek:
jesienne fotki z Borka i barerii sprzężonej z fortem (bateria XVa):
